Khóa Và Gắn Thẻ (LOTO) Trong Ngành Công Nghiệp Dầu Ăn

Thứ ba - 18/11/2025 02:28

Hướng dẫn chi tiết Lockout Tagout (LOTO) ngành công nghiệp dầu ăn: quy trình 6 bước OSHA, thiết bị LOTO chịu nhiệt chống ăn mòn cho dây chuyền tinh luyện dầu thực vật, máy ép, ly tâm, băng tải dầu ăn. Đảm bảo an toàn nhân viên và an toàn thực phẩm.

Khóa và gắn thẻ (LOTO) trong ngành công nghiệp dầu ăn

Khóa Và Gắn Thẻ (Lockout Tagout – LOTO) Trong Nhà Máy Dầu Ăn: Hướng Dẫn Toàn Diện

Trong môi trường sản xuất dầu ăn (dầu thực vật), nơi tồn tại đồng thời năng lượng nguy hiểm cao (điện, cơ khí, nhiệt độ 240-260°C, áp lực thủy lực, hóa chất kiềm) và yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, việc cô lập năng lượng trước khi bảo trì là yếu tố sống còn.
Lockout Tagout (LOTO) – hay còn gọi là Khóa và gắn thẻ – là quy trình kiểm soát năng lượng nguy hiểm được quy định bắt buộc bởi OSHA 1910.147 (Mỹ), ISO 14118, và tại Việt Nam được dẫn chiếu trong TCVN 14118:2018, QCVN 01-2021/BCT và Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015.

Tại Sao LOTO Lại Quan Trọng Đặc Biệt Trong Ngành Dầu Ăn?
Theo thống kê của OSHA (Mỹ) và NIOSH:
- 10–15% tai nạn lao động chết người trong ngành sản xuất liên quan đến khởi động bất ngờ của máy móc.
- Hàng năm có khoảng 120–150 ca tử vong và hơn 50.000 ca thương tích ở Mỹ do không thực hiện LOTO đúng cách.
- Tại Việt Nam, theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, giai đoạn 2020-2024 có hơn 8.000 vụ tai nạn lao động, trong đó các ngành chế biến thực phẩm – dầu ăn chiếm tỷ lệ đáng kể các vụ bỏng nhiệt, đè ép, điện giật khi bảo trì.
Ngành dầu ăn có đặc thù “ba lớp rủi ro chồng lấn”:
- An toàn con người: bị kẹp bởi trục ép, bỏng hơi nước 260°C, ăn mòn bởi NaOH.
- An toàn thực phẩm: nguy cơ nhiễm bẩn chéo nếu hóa chất bảo trì hoặc dầu bôi trơn rơi vào sản phẩm.
- Thiệt hại thiết bị: hỏng ống góp hơi, biến dạng trục ép do khởi động khi đang tháo lắp.

Các Ngành Công Nghiệp Bắt Buộc Triển Khai LOTO (Việt Nam & Thế Giới)

Ngành	Nguy cơ chính	Tiêu chuẩn bắt buộc chính
Điện lực	Điện giật, phóng điện hồ quang	OSHA 1910.269, TCVN 14118
Hóa chất – Dầu khí	Phóng thích hóa chất, cháy nổ	OSHA 1910.147, ISO 14118
Thực phẩm – Dầu ăn	Bỏng nhiệt, kẹp cơ khí, nhiễm bẩn thực phẩm	OSHA 1910.147, GB 8955-2016, SC chứng nhận
Thép – Cơ khí nặng	Đè ép, cắt cụt chi	OSHA 1910.147
Dệt may	Kẹp tay máy dệt, điện giật	TCVN 14118

Riêng ngành dầu ăn được xếp vào nhóm thực phẩm có nguy cơ cao vì kết hợp cả năng lượng nhiệt + hóa chất + máy móc nặng.

Tiêu Chuẩn & Quy Định Pháp Lý Về LOTO

Tiêu chuẩn	Nội dung chính	Áp dụng tại Việt Nam
OSHA 1910.147 (Mỹ)	Quy trình 6 bước chi tiết, yêu cầu khóa cá nhân, đào tạo hàng năm	Tham chiếu bắt buộc cho doanh nghiệp xuất khẩu
ISO 14118:2018	An toàn máy móc – Ngăn ngừa khởi động bất ngờ	TCVN 14118:2018
TCVN 14118:2018	Bản dịch chính thức của ISO 14118	Bắt buộc
QCVN 01-2021/BCT	Quy chuẩn an toàn thiết bị áp lực, nhiệt trong công nghiệp	Bắt buộc với bình hơi, nồi hơi
Luật AT-VSLĐ 84/2015	Điều 12, 116 – Trách nhiệm cô lập năng lượng khi bảo trì	Bắt buộc toàn quốc
GB 8955-2016 (Trung Quốc)	Yêu cầu LOTO trong ngành thực phẩm	Áp dụng cho nhà máy FDI Trung Quốc

Các Loại Thiết Bị LOTO Phổ Biến Trong Nhà Máy Dầu Ăn

Loại thiết bị	Ứng dụng điển hình trong dây chuyền dầu ăn	Đặc tính cần có
Khóa van bóng / van bướm	Van hơi, van dầu nóng, van NaOH, van nước làm mát	Chịu nhiệt ≤280°C, chống ăn mòn hóa chất
Khóa van cổng (Gate Valve Lockout)	Van đường ống lớn của bồn chứa dầu thô/ dầu thành phẩm	Thép không gỉ 316 hoặc nhựa kỹ thuật
Khóa cầu dao MCCB, MCB	Tủ điện động lực máy ép, máy ly tâm, băng tải	Loại mini, đa kích cỡ
Khóa nút nhấn khẩn cấp	Nút dừng khẩn cấp trên dây chuyền chiết rót	Trong suốt, dễ quan sát
Khóa phích cắm (Plug Lockout)	Máy bơm dầu, máy khuấy hóa chất	Loại chịu dầu, chịu nhiệt
Khóa bánh đà van lớn	Van điều chỉnh hơi vào tháp khử mùi (deodorizer)	Đường kính lên tới 600mm
Khóa dây cáp (Cable Lockout)	Nhiều điểm năng lượng cùng lúc (máy ép + bơm thủy lực + điện)	Dây thép bọc nhựa PTFE chịu dầu
Thẻ cảnh báo (Tagout)	Gắn kèm mọi khóa, ghi rõ tên người khóa, ngày giờ, lý do	Chịu dầu, chịu nhiệt, không phai

Quy Trình LOTO 6 Bước Chuẩn OSHA (Áp Dụng Cho Dây Chuyền Sản Xuất Dầu Thực Vật)
- Chuẩn bị – Xác định tất cả nguồn năng lượng (điện, hơi, thủy lực, nhiệt, hóa chất dư).
- Thông báo – Thông báo cho toàn bộ nhân viên ảnh hưởng.
- Tắt máy – Tắt theo quy trình vận hành bình thường.
- Cô lập năng lượng – Đóng van, ngắt cầu dao, xả áp, xả hơi, làm nguội (đặc biệt quan trọng với tháp khử mùi 250°C).
- Khóa & gắn thẻ – Mỗi nhân viên tham gia bảo trì tự gắn khóa cá nhân + thẻ cá nhân.
- Kiểm tra zero energy – Thử khởi động, đo điện áp, đo áp suất, đo nhiệt độ bề mặt (<40°C mới được làm việc).
Lưu ý đặc biệt ngành dầu ăn: phải xả hết dầu nóng/ hơi nước trong jacket, ống góp trước khi khóa, tránh hiện tượng “dầu đóng băng” hoặc “hơi ngưng tụ gây áp lực bất ngờ”.

Lợi Ích Dài Hạn Khi Triển Khai LOTO Chuẩn Trong Nhà Máy Dầu Ăn
- Giảm ≥85% tai nạn liên quan đến khởi động bất ngờ (theo báo cáo OSHA).
- Tránh hàng chục tỷ đồng chi phí do ô nhiễm batch dầu (một lần nhiễm NaOH có thể hỏng 100–300 tấn dầu thành phẩm).
- Đạt chứng nhận BRC, IFS, FSSC 22000, ISO 22000 dễ dàng hơn (LOTO là mục bắt buộc).
- Giảm bảo hiểm trách nhiệm xuống 15–30%.
- Nâng cao văn hóa an toàn, giảm nghỉ việc của thợ bảo trì lành nghề.

Giải Pháp LOTO Toàn Diện Cho Ngành Dầu Thực Vật – PROLOCKEY
PROLOCKEY là thương hiệu Việt Nam chuyên cung cấp thiết bị LOTO được thiết kế riêng cho môi trường dầu mỡ + nhiệt độ cao + hóa chất:
- Khóa van chịu dầu & nhiệt (thép không gỉ 316 + lớp phủ PTFE).
- Khóa điện mini cho MCCB 1P-4P phổ biến trong tủ điều khiển dây chuyền chiết rót.
- Tủ quản lý LOTO trung tâm (Lockout Station) đặt tại các khu vực: nhà ép → tinh luyện → chiết rót.
- Bộ kit LOTO chuyên biệt cho từng công đoạn:
+ Kit bảo trì máy ép dầu (khóa thủy lực + khóa điện + khóa bánh đà).
+ Kit bảo trì tháp khử mùi (khóa van hơi + khóa dây cáp dài + thẻ chịu nhiệt).
+ Kit bảo trì hệ thống chiết rót (khóa phích cắm + khóa nút nhấn + khóa khí nén).
Tất cả khóa đều có hệ thống one employee – one key – one lock, laser khắc tên + mã nhân viên.

Case Study Thực Tế Tại Việt Nam
Nhà máy dầu ăn Cái Lân – Quảng Ninh (công suất 3.000 tấn/ngày) Trước 2022: trung bình 4–6 vụ tai nạn nhỏ/năm khi bảo trì máy ép và tháp khử mùi. 2022–2025: triển khai LOTO toàn diện với PROLOCKEY + đào tạo định kỳ → 0 tai nạn liên quan năng lượng trong 3 năm, tiết kiệm hơn 8 tỷ đồng chi phí sửa chữa và bồi thường, đạt chứng nhận FSSC 22000 phiên bản 6.
Nhà máy tinh luyện dầu cọ miền Nam (FDI Malaysia) Áp dụng LOTO cho hệ thống hydrogenation: khóa van hydro + khóa điện + khóa áp suất → loại bỏ hoàn toàn nguy cơ khởi động khi thợ đang thay catalyst.

Kết Luận
Lockout Tagout không chỉ là “tuân thủ pháp lý” – trong ngành công nghiệp dầu ăn, LOTO chính là công cụ bảo vệ đồng thời con người – thực phẩm – thiết bị – uy tín thương hiệu.
Doanh nghiệp dầu ăn nào chưa xây dựng chương trình LOTO bài bản đang tự đặt mình vào rủi ro rất lớn: một lần tai nạn có thể phá hủy cả một lô hàng trăm tỷ và làm mất chứng nhận xuất khẩu.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay:
- Đánh giá lại toàn bộ điểm cô lập năng lượng trong nhà máy.
- Đầu tư thiết bị LOTO chất lượng cao, phù hợp môi trường dầu mỡ và nhiệt độ cao.
- Đào tạo 100% nhân viên bảo trì và vận hành theo quy trình 6 bước.
Nếu quý doanh nghiệp cần tư vấn miễn phí khảo sát hiện trạng LOTO hoặc xây dựng chương trình LOTO phù hợp với dây chuyền sản xuất dầu thực vật, vui lòng liên hệ chuyên gia PROLOCKEY qua website hoặc hotline.
An toàn không phải chi phí – mà là đầu tư lâu dài nhất!

Tác giả: Prolockey, Tuấn Bộ Đội (Chuyên gia Kỹ thuật Công nghiệp & An toàn Bảo trì)

Chú ý: Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc các phương tiện truyền thông khác mà không ghi rõ nguồn http://prolockey.vn là vi phạm bản quyền